Na liczącej niespełna 800 km granicy między Tajlandią a Kambodżą odżył właśnie jeden z najstarszych i najbardziej złożonych sporów terytorialnych świata. Spór, którego źródłem jest mapa sprzed ponad wieku, sporządzona w 1907 roku przez francuskich kartografów, gdy Kambodża znajdowała się pod protektoratem kolonialnym. Linia graniczna została na niej poprowadzona w sposób, który do dziś budzi kontrowersje, szczególnie w rejonie świątyń z czasów Imperium Khmerskiego, jak Preah Vihear i Ta Muen Thom.

W 1962 roku Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości uznał, że świątynia Preah Vihear należy do Kambodży, lecz Tajlandia nigdy nie pogodziła się z utratą okolicznych terenów. Kolejne orzeczenie Trybunału w 2011 roku potwierdziło decyzję sprzed pół wieku, ale pozostawiło część granicy bez jasnej delimitacji i to właśnie te "białe plamy" stały się punktem zapalnym.

W 2008 roku Kambodża wystąpiła o wpisanie Preah Vihear na listę UNESCO. Tajlandia odebrała to jako prowokację i wysłała wojska w rejon świątyni. W starciach zginęło wówczas 20 osób, a tysiące zostały przesiedlone. Od tego czasu napięcia wybuchają regularnie, z różnym nasileniem, ale tą samą przyczyną - żadna ze stron nie chce oddać ziemi, którą uważa za swoją.

Ostatni cykl przemocy rozpoczął się wiosną 2024 roku, kiedy w potyczce zginął kambodżański żołnierz. Kolejne miesiące przyniosły eksplozje min i wzajemne oskarżenia o prowokacje. W lipcu 2025 roku konflikt przerodził się w otwartą wojnę, w której zginęło co najmniej 48 osób, a 300 tys. cywilów uciekło z pogranicza. Po pięciu dniach walk do akcji wkroczyły Stany Zjednoczone. Donald Trump zagroził, że wstrzyma negocjacje handlowe zarówno z Tajlandią, jak i Kambodżą, jeśli te nie zakończą walk.

Pod naciskiem dyplomatycznym, w obecności premiera Malezji Anwara Ibrahima i obserwatorów Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej (głównym zadaniem organizacji jest współpraca gospodarcza, naukowo-techniczna i kulturalna w regionie), kraje podpisały więc w październiku porozumienie pokojowe w Kuala Lumpur. Amerykański prezydent w swoim stylu nazwał je zaś dowodem swojego "talentu do kończenia wojen", a Kambodża - w geście wdzięczności - zgłosiła nawet jego kandydaturę do Pokojowej Nagrody Nobla.

Eksperci od początku ostrzegali, że tzw. pokój Trumpa był pozornym sukcesem. Nie rozwiązywał sporu granicznego, a jedynie zobowiązywał strony do wycofania ciężkiej broni i wymiany jeńców. W listopadzie Tajlandia oskarżyła Kambodżę o ponowne rozkładanie min, zawiesiła realizację porozumienia i wstrzymała wymianę 18 kambodżańskich żołnierzy.

Na początku grudnia napięcia przerodziły się w otwartą walkę, w ciągu dwóch dni zginęło co najmniej osiem osób, a ponad 400 tys. mieszkańców strefy przygranicznej ewakuowano. Najnowsze dane mówią o kolejnych trzech ofiarach wśród żołnierzy (w dniach 8-9 grudnia). Minister spraw zagranicznych Tajlandii Sihasak Phuangketkeow w rozmowie z CNN stwierdził, że "operacje wojskowe będą trwały, dopóki suwerenność kraju będzie zagrożona". Z kolei były premier Kambodży Hun Sen wezwał armię, by "odpowiadała ogniem na każdy atak".

I jak zauważają eksperci, choć konflikt ma historyczne korzenie, jego współczesny wymiar jest w dużej mierze polityczny. Tajlandia przygotowuje się do wyborów, a rząd premiera Anutina Charnvirakula, wspieranego przez armię, nie może sobie pozwolić na wizerunek "słabego przywódcy". W Kambodży z kolei rośnie presja wewnętrzna - Hun Sen, obecnie przewodniczący Senatu, stara się zachować wpływy po przekazaniu władzy swojemu synowi, premierowi Hun Manetowi.

W jednym z pułków lotnictwa bombowego Federacji Rosyjskiej doszło do tragicznego wypadku z udziałem samolotu stojącego w hangarze. Jak podał rosyjski propagandysta publikujący pod pseudonimem Fighterbomber, na pokładzie maszyny doszło do przypadkowego uruchomienia systemu katapultowania, w wyniku czego zginęli zarówno pilot, jak i nawigator.

Według dostępnych informacji incydent miał miejsce na terenie jednostki lotniczej, a zaangażowany w zdarzenie samolot to prawdopodobnie Su-34 (rosyjski wielozadaniowy bombowiec taktyczny, klasyfikowany również jako samolot myśliwsko-bombowy) lub Su-24 (bombowiec frontowy). Maszyna znajdowała się w zamkniętym hangarze, gdy doszło do niespodziewanej aktywacji foteli wyrzucanych.

Rosyjskie źródła wojskowe sugerują, że podobne przypadki mogą być wynikiem nieprawidłowej konserwacji systemu katapultowania lub błędnego uruchomienia mechanizmu bezpieczeństwa w trakcie obsługi naziemnej. Na miejsce skierowano państwową komisję śledczą, która ma ustalić przyczyny tragedii.

Nie jest to pierwszy tego rodzaju incydent w rosyjskich siłach powietrznych, bo w maju 2021 roku na lotnisku wojskowym Saki na okupowanym Krymie doszło do podobnego z udziałem samolotu Su-30SM. Jak podała agencja TASS, podczas rutynowych przygotowań do lotu doszło do przypadkowego uruchomienia systemu katapultowania, w wyniku czego obaj członkowie załogi - pilot i nawigator-- zostali gwałtownie wyrzuceni z kabiny, mimo że maszyna stała nieruchomo na pasie.

Obaj mężczyźni przeżyli, jednak jeden z techników obsługi naziemnej, znajdujący się w pobliżu samolotu, odniósł oparzenia spowodowane działaniem ładunku prochowego wyrzucanych foteli. Według źródeł cytowanych przez TASS, katapultowanie nastąpiło podczas kontroli przedstartowej, gdy system uzbrojenia i ewakuacji był aktywny. Po zdarzeniu powołano komisję wojskową mającą ustalić dokładne przyczyny wypadku, która ustaliła, że prawdopodobnie doszło do błędu technicznego lub nieprawidłowej obsługi mechanizmu katapultowania, który w samolotach tej klasy wykorzystuje silne ładunki miotające i generuje ekstremalne ciśnienie nawet w sytuacji postoju.

Incydent był szeroko komentowany w rosyjskich mediach jako przykład problemów z konserwacją i kontrolą bezpieczeństwa w jednostkach lotnictwa stacjonujących na Krymie. Nowy wypadek potwierdza zaś, że rosyjskie lotnictwo wojskowe wciąż zmaga się z problemami technicznymi i brakiem rygoru bezpieczeństwa przy obsłudze skomplikowanych systemów ratunkowych, które w teorii mają chronić życie pilotów, a w praktyce coraz częściej prowadzą do tragicznych skutków.

I w sumie nie tylko lotnictwo, bo wystarczy przypomnieć również o wadzie rosyjskich czołgów nazwanej "jack in the box", powodującej oderwanie i wyrzucenie w powietrze wieży czołgu, która nawiązuje do popularnej zabawki w formie pudełka z niespodziewanie wyskakującym klaunem na sprężynie. Jak sugerują specjaliści, to prawdziwa plaga wśród rosyjskich czołgów obecnych w Ukrainie, chociaż zachodnie siły zdają sobie sprawę z istnienia tego problemu już od czasów I wojny w Zatoce Perskiej, czyli początku lat 90. ubiegłego wieku.